Kültür Ajans Yayınları No

ISBN

Kapak Tasarımı

Dizgi-Mizanpaj

Baskı

Baskı Tarihi

İsteme Adresi

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

3

ĐCĐNDEKĐLER

1. ONSOZ

2. ORYANTĐRĐNGĐN TANIM

2.1. Oryantiring Nedir?

2.2. Oryantiring Turleri

2.2.1.Kosu Oryantiringi (Foot

Oryantiring)

2.2.2.Kayak Oryantiring

2.2.3.Dağ Bisikleti Oryantiringi

2.2.4.Engelliler Đcin Oryantiring

3. ORYANTĐRĐNG TERĐMLERĐ

4. ORYANTĐRĐNG FAYDALARI

5. ORYANTĐRĐNG KISA TARĐHCESĐ

5.1. Turkiye’deki Gelisimi

6. HARĐA BĐGĐĐ6.1. Haritanı Dili

6.2. Konum Belirleme

6.2.1. Konum belirleme ile ilgili etkinlikler

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

4

6.3. Oryantiringde Yon Kavramı

7. HAFIZA CALISMALARI

8. HARĐTAYI DOĞRU YONE KOYMAK

8.1. Egzersiz Calısmaları

9. OKULDA CESĐTLĐ OYANTĐRĐNG CALISMA SEKĐLLERĐ

9.1. Sınıf Đci Calısmalar

9.2. Salonda Yapılan Calısmalar

9.3. Bina Đcinde Yapılan Calısmalar

9.4. Travers Calısması

9.4.1. Grid Oryantiringi

9.4.2. Serit Oryantiringi (Kazıklı Platformda)

9.4.3. Kapalı Alan Oryantiringi (Kazıklı

Platformda)

9.4.4. Kazık Oryantiringi

10. PUSULA BĐLGĐSĐ

10.1. Pusula Nedir?

10.2. Pusula Cesitleri

10.3. Pusula Bilgisi…………

10.4. HaritayıPusulayla Beraber Kullanma

11. ORYANTĐĐGDE KULLANILAN MALZEMELER

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

5

12. BASĐT HEDEF YAPIMI

13. ORYANTĐRĐNG YAPILACAK ALANIN KUSBAKISI GERCEK

GORUNTUSU

14. HEDEF BĐLGĐ KARTI

15. KAYNAKCA

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

6

1. ONSOZ

Bu kitap ile; oryantiring sporunun, eğlenceli ve eğitici

etkinliklerle ilkoğretim oğrencilerine tanıtılması ve oğretilmesi

amaclanmıstır. Đcerikteki ornek oriyantiring etkinlikleri

ile disiplinler arası katkı sağlamak da hedeflenmistir.

Eldeki kitap, ilkoğretim oğretmenlerine kılavuz olabilecek

sekilde oldukca sade ve basitlestirilerek hazırlanmıstır.

Oncelikle oryantiringin nasıl bir spor olduğu, turleri,

oryantiringte kullanılan terimler ve oryantiringin faydalarına

değinilmistir. Oryantiring sporunda harita ve pusula

bilgisi onemli bir yer tutmaktadır. Buradan hareketle harita

ve pusula bilgisi ile ilgili bilgiler ve ornek etkinlikler kitapta

mevcuttur. Ayrıca okullarda yapılabilecek cesitli oryantiring

calısmaları ile de bu sporda basarının pekistirilmesi amaclanmıstır.

Bunların yanında oryantiring sporunda kullanılan

malzemelere de yer verilerek, oğrencilerinin bu sporu daha

iyi kavramalarına yonelik bilgiler aktarılmıstır.

Oryantiring sayesinde oğretilen kazanımlar ile ilkoğretim

mufredatındaki bazı temel kazanımlar arasında bağ

kurulabilmektedir. Bu kitap ile ilkoğretim okullarındaki değisik

derslerde ve bos zaman faaliyetlerinde uygulanabilecek

oryantiring uygulamaları sunulmustur.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

7

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

8

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

9

2. ORYANTĐRĐNGĐN TANIMI

2.1. ORYANTĐRĐNG NEDĐR?

Oryantiring kosarak hedef bulma sporudur. Hedefler

harita uzerinde verilen sıralama uzerinde bulunmalıdır.

Hedeflerin en kısa surede bulunulması gerekir.

Bir spor etkinliği olarak oryantiring (kosarak–kayarak–

bisiklet surerek veya diğer sekillerde hedef bulma); katılımcıların/

sporcuların bilinmeyen veya az bildikleri bir

alanda, harita ve pusula yardımı ile yonlerini bulup onceden

yerlestirilmis ve haritaya isaretlenmis hedefleri bulmaya

calıstıkları bir spordur. Daha basit tanımla oryantiring,

harita yardımıyla bulunacak yerin ve gidilecek yolun bulunmasıdır.

Bireysel veya takım olarak yapılır (Karaca,

2008; IOF, 2008; Orben, Gawelin ve Nordstrom, 1981).

2.2. ORYANTĐRĐNG TURLERĐ

Uluslararası Oryantiring Federasyonu’nun (IOF) tanıığıoryantiring turleri asağıakiler gibi tanılanmaktadı:

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

10

2.2.1. Kosu Oryantiringi

Oryantiring, buyuk miktarda zihinsel elementleri iceren

bir dayanıklılık sporudur. Sporcunun pusula ve haritayla

kosarken izlemesi gerektiği isaretlenmis bir rota yoktur.

Oryantiring haritası arazi hakkında yeterli detayları icerir (

tepeler, arazi yapısı ve engeller gibi).

Oryantiringte basarılı olabilmek icin sporcu mukemmel

bir harita okuma becerisine, mutlak bir konsantrasyona ve

yuksek bir hızda kosarken cabuk ve doğru rotayı secebilme

becerisine sahip olmalıdır.

Gerekli malzemeler: yarısma forması, ayakkabılar,

haritalar, pusula ve kontrol kartıdır. (Karaca, 2008)

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

11

2.2.2. Kayak Oryantiringi

Kayak Oryantiringi, bir dayanıklılık ve kıs sporudur. Yazın

uygulanan oryantiringe benzer sekilde uygulanır ve

buyuk miktarda dayanıklılık ve zihinsel performans gerektirir.

Elit duzeydeki bir kayak oryantiringcisi iyi bir dayanıklılık

kayakcısı, iyi bir harita okuyucusu ve bu iki yeteneği

birlestirebilendir. Atletler her yarısta yuzlerce rota seciminden

birini yuksek suratle yapabilmelidir.

Gerekli malzemeler: Kayak malzemeleri, harita tutacağı,

harita, pusuladır. (Karaca, 2008)

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

12

2.2.3. Dağ Bisikleti Oryantiringi

Dağ Bisikleti Oryantiringi, diğer oryantiring branslarında

da olduğu gibi bir dayanıklılık sporudur. Bu oryantiring

turu, dağ bisikleti ve oryantiring heyecanlarını birlikte yasatır.

Sporcuya en gerekli olan en onemli oryantiring becerileri,

rota secimi ve harita hafızasıdır.

Yuksek seviyedeki bir atlet iyi derecede bisiklete binmeli

ve bisikletle tepe yukarı ve tepe asağı yuksek hızda

gidebilmelidir.

Gerekli malzemeler: Bisiklet malzemeleri, kask, harita,

pusula, harita tutacağıdır. (Karaca, 2008)

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

13

2.2.4. Engelliler Đcin Oryantiring

Engelli Oryantiring doğal arazide harita okumaya dayalı

bir oryantiring disiplinidir. Bu disiplin amacı, hareket kabiliyeti

sınırlı insanların da yarısmalara katılabileceklerini

gostermektir.

Elle veya elektrikle calısan tekerlekli sandalyeli, yurume

değnekli veya bir yardımcı sayesinde hareket edebilen engellilerin

yarıstığı ve suratli hareketin olmadığı bir yarısmadır.

Gerekli malzemeler: Harekete yardımcı malzemeler, harita,

kontrol kartı, pusuladır. (Karaca, 2008)

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

14

3. ORYANTĐRĐNG TERĐMLERĐ

Yon: Boylamlar ve pusuladaki kuzey oku arasında kalan

acıdır.

Oryantiring Haritası: Yeryuzu sekillerinin oryantiring

sembolleriyle beraber kağıda aktarılmasıdır.

Kontrol kartı: Kosucuların kontrol noktalarına geldiklerini

belirten ve uzeri numaralandırılmıs kartlardır.

Kontrol tanımlamaları: Kontrol noktasının numarasını,

kodunu, arazi durumunu belirten uluslararası sembollerden

olusan tanımlamalardır.

Bayrak (Fener): 30 x 30 ebatlarında beyaz ve turuncu

ucgen prizmadan bir malzemedir. Okul oğrencileri icin daha

kucuk olabilir.

Hedef (Kontrol) kodu: Hedeflerin uzerinde bulunan

numaralardır.

Hedef (Kontrol) noktası: Haritada kırmızı daire ile cizilen

ve merkezinde hedefin bulunduğu noktalar.

Coğrafi kuzey: Meridyenlerde gosterilen kuzey, Kuzey

kutbunu gosterir ve manyetik kuzeyle cakısmaz.

Manyetik kuzey: Pusulada kırmızı noktayla gosterilmis

olan istikamettir.

Oryantiring haritası: Ozel renkler ve sembollerden yapılmıs

oryantiring calısmalarına yarayan coğrafik haritadır.

Zımba: Sert bir maddeden yapılmıs ucunda kucuk iğnelerin

bulunduğu 9mm genisliğinde ve hedefe ilistirilmis bir

alettir (IOF,2000).

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

15

4. ORYANTĐRĐNGĐN FAYDALARI

son derece sağlıklı ve zeka gerektiren bir spordur. Sadece

fiziğinizi gelistirmekle kalmaz ek olarak baskı ve stres altındayken

bağımsız olarak dusunme ve zorlukları cozme

yeteneğinizi de gelistirir.

ve yon bulma yeteneklerini arttırırken bireyin kisisel

ozelliklerini gelistirir

yeteneğini gelistirir.

ve dirayetli olmayı oğretir.

ve yon bulma yeteneklerini arttırırken bireyin kisisel

ozelliklerini gelistirir

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

16

mantıklı dusunme ve problemleri bağımsız olarak analiz

edip cozme yeteneğini gelistirir.

doludur. Test edilmis cozumleri denemek icin cesur

olmalı ve en etkili yolla dunyanın en yuksek hedefine

ulasmak icin bacaklarınızı ve beyninizi kullanmalısınız.

hafta sonu boyunca zihni rahatlatmak ve eğlenmek icin

doğaya donecekler ve aile iliskilerini gelistirip iyi vakit gecireceklerdir.

koruyacağınızı ve doğa kanunlarına nasıl bağlı olduğunuzu

oğreten oryantiring, cevre sevgisini asılayan bir spordur.

yasamını sunan hedef odaklı bir sporudur.

yas, cinsiyet, etnik, kulturel koken ve sosyal statuden

bağımsız olarak tanısır. Đletisim kurarlar ve beraberce

hayattan zevk alırlar. (IOF, 1999).

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

17

5. ORYANTĐRĐNG’Đ KISA TARĐCESĐ20. yuzyıı baslarıda Đkandinav ulkelerinde baslamıtı.

Đk olarak Đvec’te ortaya cımıtı. Bolgenin coğafi konum

itibarıla yıı uzun bir bolumunu kar etkisi altıda

geciriyor olması kar ve sisin kapladığıalanda hicbir belirgin

ozellik gorulmemesinden dolayıinsanlar yollarııkaybediyorlardı

Zamanla kendilerine gidis donus guzergahlarıuzerinde bazıkriterler almaya basladıar.

Teknolojinin gelismesine bağıolarak detaylıharitalar

cizilmeye baslandı Haritanı olceğ buyutulerek en ince

ayrıtıarı bile haritaya aktarımasısağandı 20. yuzyıı

baslarıda sadece Đkandinav ulkelerinin geleneksel sporu

olarak bilinen oryantiring, zamanla geliserek bir dunya

sporu haline gelmistir.

5.1. Turkiye’deki Gelisimi

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

18

Đlk sivil gruplar AOG (Ankara Oryantiring Grubu) ve ĐOG

(Đstanbul Oryantiring Grubu), 1999 yılında Oryantiring

yapmaya baslamıslardır.

Đlk sivil ve resmi organizasyon Mayıs 2000 tarihinde Ankara’da

yapıan Turkiye Universiteler arasıOryantiring

Sampiyonasıı.

2001 yııda Mulkiye Spor Kulubunde Oryantiring bransıacımıtı. Mulkiye Spor Kulubu siviller arasıda kulup sayııı

artmasıda ve federasyonlasmada onculuk etmistir.

Eylul 2002 tarihinde Oryantiring Dağıı Federasyonu

bunyesine alımasıla ulkemizdeki faaliyetler hıla artmaya

baslamıtı. 2004 yııitibariyle Đcilik Federasyonuna bağanmıtı.

Đk Turkiye Oryantiring Sampiyonası14-15 Aralı 2002

tarihinde Ankara’da yapımıtı. 2003 yııicerisinde yurtdııfaaliyetleri (Dunya ve Balkan Sampiyonası O-Ringen Yarıı,

kademe yarımaları hakem ve eğtim seminerleriyle

birlikte emekleme devresini de atlatmıtı.

2006 yııda yapıan olağn kurul ile Federasyonumuz

ozerklesmis, Turkiye Oryantiring Federasyonu adııalmı

ve ilk federasyon baskanıı Nevzat VAROL secilmistir. 27

Aralı 2008’de yapıan 2’nci olağn genel kurulda ise

baskanlığ Mehmet GENC secilmistir(www.oryantiring.org).

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

19

6. HARĐTA BĐLGĐSĐ

Yeryuzunun tamamının veya bir parcasının, kusbakısı

gorunumunun, matematiksel yontemlerle, istenilen oranda

kucultulerek ozel isaretli bir duzlem uzerine cizilmis haline

harita denir. (http://www.cografya.gen.tr)

Oryantiring haritaları kosarken okumayı kolaylastırmak

ve detayları ifade edebilmek icin farklı renk ve semboller

kullanılır. Sporcu haritadan bircok bilgi okuyabilir. Bu bilgiler

doğrultusunda oryantiring haritasında hedeflere ulasmak

mumkun olmaktadır.

Harita uzerinde baslangıc, hedefler ve bitis su sekilde

verilmektedir.

Sekil 1

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

20

6.1. Haritanın Dili

Asağıda Đlkoğretim oğrencilerinin bilmeleri gereken

Oryantiring harita sembolleri ve gercek gorunumleri bulunmaktadır.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

21

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

22

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

23

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

24

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

25

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

26

6.2. .2. Konum Belirleme

Konum belirleme, cocuğun o an cevresinde bulunan

nesneler arasında bulunduğu yerdir. Bunu basitce yapılmıs

bir kroki uzerinde belirleyebilir. Bu krokiyi once kendisi

cizer daha sonra ailesi ve/veya oğretmeniyle beraber cizer.

Resim 1' de Nasrettin Hocanın hazırlamıs olduğu bir

alanın oğrenciler tarafından krokisi cizilmektedir. Amac

haritaya kus bakısı seklinde bakmaktır.

Resim1

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

27

Resim 2' de Nasrettin Hocanın tarafından salonda hazırlanan

parkur oğrenciler tarafından haritayla beraber gezilir.

Buradaki amac haritayı doğru yonde tutmayı oğretmektir.

Resim 2

Resim 3' de oğrenci bahcenin konumuna gore elindeki

haritayı doğru yonde tutmaktadır.

Resim 3

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

28

Resim 4' de oğrenci kendi konumuna gore Nasrettin

Hocanın hazırladığı alanı, sınıfını, odasının haritasını kus

bakısı cizmektedir. Amac alanı veya nesneleri kus bakısı

olarak gormek ve konumuna gore nesneleri doğru yonde

yerlestirmektir.

Resim 4

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

29

6.2.1. Konum belirleme ile ilgili etkinlikler:

Oyun 1

Oyunun Adı: Ben neredeyim

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci: Sınıf krokisi, kırmızı karton,

kucuk oryantiring bayrakları, kırmızı kursun kalem

Oyunun Suresi: 2 ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Konum belirleme

Eğitsel Değeri: Kinestetik duyu kazanımı

Oyunun Acıklaması: Sınıfın kuzeyi oğrencilerle birlikte

bulunur. Onceden hazırlanmıs uzerinde buyuk K harfi (kuzeyin

K’si) bulunan karton sııı kuzeyine asıı. Oğencilere

onceden hazılanmı sıı krokisi dağııı. Sııı sekline

gore masaları uzerine yerlestirmeleri istenir. Kroki

uzerinde kuzeyin parmakla gosterilmesi istenir. Oğetmenin

kontrolunden sonra kuzey kenarıkımııkalemle cizilir.

Oğencilerden bulunduklarıyere kroki uzerinde kımııkalemle ucgen cizmeleri istenir. Oğencilerin cizdikleri bu

ucgenlerin, cıı noktalarıolduğ ifade edilir. Daha sonra

kucuk oryantiring bayraklarısıa ile sııı muhtelif yerlerine

koyulur. Her konulan bayraktan sonra oğencilerden

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

30

sınıf krokisi uzerinde bayrağın bulunduğu yeri kırmızı kalemle

cizmeleri istenir. Bu islem 6,7 bayrakla tekrarlanır.

Oğrenciler ucgeni ve bayrakları kursun kalemle cizerek

birlestirirler. Oğrenciler birer birer oturdukları yerden kalkıp

cizdikleri gibi hedefleri krokilerini yonunde tutarak hedefleri

dolasırlar. Erken bitiren oğrenciler baska bir arkadası

ile krokisini değisip parkurlarını tamamlarlar.

Değerlendirme: Okulda sınıfın yerinin nerede olduğu cizilmesi

istenilir.

Sekil 2

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

31

Sekil 3

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

32

Oyun 2

Oyunun Adı: Kus bakısım

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci: 3 boyutlu nesneler, oğrenci sayısı

kadar A4 kağıdı ve kalem.

Oyunun Suresi: 40 dk.

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Nesnelerin konumlarının kusbakısı olarak

cizilmesi

Eğitsel Değeri: Uc boyutlu dusunme

Oyunun Acıklaması: Oğretmenin onceden hazırlamıs olduğu

uc boyutlu nesneler basitten zora doğru sırası ile

masanın uzerine farklı acılarda konur. Oğrencilerden bu

konulan nesnelerin ustten (kusbakısı) gorunuslerinin cizilmesi

istenir.

Đkinci asamada masanın uzerine birkac tane nesne konur.

Masayı ve uzerindeki nesnelerin masaya gore konumlarının

cizilmesi istenir.

Değerlendirme: Sınıftaki nesnelerin bulundukları konumunun

cizilmesi.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

33

Resim 5

Oyun 3

Oyunun Adı: Hedefimi bul

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci: Krokisi cizilmis sınıf planı, kırmızı

kalem

Oyunun Suresi: 40 dk.

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Konum bilgisi kazandırma

Eğitsel Değeri: Uc boyutlu dusunme

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

34

Oyunun Acıklaması: Oğretmen oğrencilere onceden hazırlamıs

olduğu sınıf planını dağıtır ve kapının onune gecer.

Oğrencilere o anda bulunduğu yerin baslangıc olduğunu

ve bu yere krokilerde ucgen cizmelerini ister. Oğrencilere

birazdan sınıfta yuruyeceğini ve belli noktalarda duracağını

soyler. Her durduğu noktaya bir cember isareti

koymalarını ve birden baslayarak sayı ile de kodlamalarını

ister. Son durduğu noktada ise oğrencilere burası bitis diye

belirtir ve oraya da cift cember isareti cizmelerini ister. Ayrıca

her nokta birbiri ile duz cizgi ile bağlanmalıdır der.

Oğretmen sınıfta yurumeye baslar ve son durduğu noktayı

oğrencilere soyler.

Değerlendirme: Yeni krokiler dağıtarak oğrencileri sırasıyla

yurutur.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

35

6.3. Oryantiringde .3. Yon Kavramı

Yon, bir yere gitmek icin izlenen yoldur. Yon kavramında

4 ana, 4 ara yon bulunmaktadır. Cocuğun yas grubuna

gore once ana yonler daha sonra ara yonler son olarak da

ikisi aynı anda oyun formatında verilir.

Oyun 4

Oyunun Adı: Ayı cıktı

Oyunun Yeri: Spor salonu, okul bahcesi

Oyunun Arac Ve Gereci: Yon kartları

Oyunun Suresi: 20 dk.

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: 10 ve uzeri

Oyunun Amacı: Yon kavramlarının kazandırılması

Eğitsel Değeri: Hızlı karar verebilme, koordinasyon becerisi

kazandırma ve dikkat seviyesini arttırma.

Oyunun Acıklaması: Yonlerin yazılı olduğu kartlar hazırlanır

ve oyun alanına yerlestirilir. Oğretmen sınıfı ortaya

toplar. Oğrencilerle birlikte ana yonler tekrarlanır. Yonumuzu

nasıl buluruz sorusunu sorar ve cocuklardan cevaplarını

alır. Ayının doğada iyi goremediğini ve biz ayı gorduğumuzde

sabit sekilde durursak bizi herhangi bir cisim

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

36

olarak algılayabileceğinden dolayı, ayı cıktı komutundan

sonra herkesin comelerek olduğu yerde hareketsiz kalması

gerektiğini soyler. Oğretmen yonleri soylediğinde soylenen

yone doğru herkesin kosması gerektiğini belirtir. Herkes

yonlere doğru kosarken ayı cıktı komutunu verir. Oğretmen

bir yon soyleyerek oyunu baslatır. Arada bir ayı cıktı

diye komut verir. Butun oğrenciler oldukları yerde kalırlar.

Oyun bu sekilde komutlarla devam eder. Yanlıs yapanlar

elenir ve son kalan oğrenci oyunu kazanır.

Cesitlendirme: Đkinci derste ana yonlerle beraber ara

yonlerde eklenerek oyunun cesitlendirilmesi sağlanır.

Değerlendirme: Oğretmen yon kartlarını kaldırır ve sınıfı

merkeze toplar. Butun oğrencilerin yonu oğretmene donuktur.

Oğretmenin verdiği yonergeye gore oğrenciler oldukları

yerde soylenilen yone donmeye calısırlar.

Oyun 5

Oyunun Adı: Ben bir pusulayım

Oyunun Yeri: Spor salonu, okul bahcesi

Oyunun Arac Ve Gereci: Kırmızı renkli bir mendil

Oyunun Suresi: 3 tekrar

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

37

Oyunun Amacı: Yon kavramlarının kazandırılması

Eğitsel Değeri: Koordinasyon becerisi kazandırmak, takım

calısması yapabilmek.

Oyunun Acıklaması: Oğretmen oğrencileri esit olarak 4

gruba ayırır. Daha sonra oğretmen bir merkezde durur ve

kollarını acar. Sağ eline bir nesne alır. Sağ elindeki nesnenin

yonunun kuzeyi ifade ettiğini soyler. Sol elinin yonu

guneyi onu batı arkası doğu olur. Oğretmen oğrencileri

kendisinin yonune gore tek sıra halinde yerlestirir. Her gurubun

yonu oğretmene bakacaktır. Oğretmen guruba kendisinin

bir pusula ibresi olduğunu soyler ve pusulanın ibresi

yon değistirdikce onunla beraber yon değistirmek zorundadır.

Değerlendirme: Oğretmen yuzunun kuzeye donuk olduğunu

soyler ve oğrencilerden diğer yonleri bulmalarını

ister.

Sekil 4

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

38

Oyun 6

Oyunun Adı: Hayvan dedektifi

Oyunun Yeri: Okul bahcesi

Oyunun Arac Ve Gereci: 4 farklı renkten 5’er adet zarf,

kurtarıacak hayvan resimleri

Oyunun Suresi: 1 ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğetim 4. ve 5. sıılar)

Oyuncu Sayıı Sıı mevcudu

Oyunun Amacı Yon kavramlarıı kazandıımasıEğtsel Değri: Yone becerisi kazandımak, takı calımasıyapabilmek.

Oyunun Acılaması Oğetmen bulunmasıgereken zarflarıonceden yerlestirir. Oğenciler okul bahcesinde topluca

bulunurlar. Ana yonler hep birlikte tekrar edilir. Yonumuzu

nası bulacağıı oğencilerle birlikte tekrar edilir. Oyunun

kurallarıanlatıı.

Bazıhayvanları kaybolduğ bilgisi geldiğ ve bunlarıbulmak icin gorevlendirildikleri soylenir. Hayvanlar kutup

ayıı penguen, tavsan ve panda olsun. Hayvanlarıbulmak

icin gruplara ayrımasıgerektiğ soylenir. Oğenciler 4 gruba

ayrıı. Her bir hayvanıarayacak gruba icerisinde talimatları

bulunduğ farklıbir renk zarf verilir (Sarıkutup

ayıı mavi panda, kımııpenguen, beyaz tavsan). Her

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

39

grubun sadece kendi zarfıyla ilgilenmesi gerektiği diğer

zarfları gorse bile hic ses cıkarmadan devam etmesi gerektiği

onemle hatırlatılır. Aynı zamanda hangi hayvanın ilk

kurtulacağı bilgisi de verilir.

Đlk zarfların hep birlikte acılmasıyla oyun baslar. Oğrenciler

4 farklı ana yone doğru hareket eder. Her bir buldukları

zarfların icersinde hangi yone doğru gitmeleri gerektiği

bilgisi vardır. Sırasıyla bes zarfı bulan oğrenci grubu baslangıca

bulduğu hayvanın taklidini yaparak doner.

Zarf Đcerik Ornekleri:

Zarf 1: Cocuklar aldığımız bilgilere gore kutup ayı’sıkaybolmus. Sizin goreviniz Kutup Ayıı’nıbulmak ve yeniden

Kuzey kutbuna goturmek. Bunun icin oncelikle Kuzey

kutbuna gitmelisiniz. Bulacağıı kımıırenkli zarflar sizlere

ipuclarıverecek. Yazıan bilgileri dikkatli okuyun. Bulduğnuz

zarflarıyanııda tasıalııı. Sakı baska renk

zarfıalmayı. Onlar tuzak olabilir.

Đte ilk ipucunuz.

Anaokulunun olduğ yon Kuzey’dir. Hepiniz Kuzey’e

doğu donun ve ilerleyin.

Zarf 2: Doğ ne tarafta. Unutmayı hepiniz Kuzey yonune

doğu bakarsanı Doğ sağııda kalı. Doğ yonunde

ilerleyin. Cite geldiğnizde zarfıııbulacaksıı.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

40

Zarf 3: Kuzey’den Doğ’ya geldiniz ve ikinci zarfıııbuldunuz. Simdi Guney yonune gitmeniz gerekiyor. Unutmayı

Kuzey yonune doğu bakarsanı arkanı Guney’dir.

Zarf 4: Cok iyi gidiyorsunuz. Neredeyse Kutup Ayıı’nıbulacaksıı. Son alıan bilgilere gore buradan Batıyonune

doğu kosarken gorulmus. Unutmayı Kuzey yonune doğu

bakarsanı solunuz Batı’dı.

Zarf 5: Yasası sonunda Kutup Ayıı’nıbuldunuz. Aslıda

Kutup Ayıı’nıkacımak istemisler ve bir kutuya koymuslar.

Kacıanlar sizleri gorunce kutuyu bıakı kacmılar.

Simdi hemen kutuya zarar vermeden toplanma alanıa

donun ve kutuyu oğetmeninize teslim edin.

Değrlendirme: Ana yonlerin yanıda ara yonlerde kullanıabilir.

Oğetmen grup oğencilerin her birine bos kağı

verir. Her bir oğenci kendi elindeki kağıa bahcede bulunduğ

yeri baslangı noktasıolarak ucgen cizer.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

41

7. HAFIZA CALISMALARI

“Foto grafik hafıa” oryantiringde onemli bir konudur.

Sporcu bir hedeften diğrine kosarken hangi tekniğ kullanısa

kullansı haritayıkullanacaktı. Haritaya baktığıda

aklıda arazi ve hedef ile ilgili ne kadar ayrıtııtutabilirse

bu sporcuya o kadar avantaj sağayacaktı. Foto grafik hafıa

gelisimi ile ilgili bircok eser bulunmaktadı. Asağıa

verilenler sporcunun oryantiring ile ilgili foto grafik hafıasıı

gelisimi icin kullanabilecek ornek calımalardı. (Karaca,

2008).

Oyun 7

Oyunun Adı Hafıa oyunu

Oyunun Yeri: Sıı

Oyunun Arac Ve Gereci: Sıa, oyun kartlarıOyunun Suresi: Ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğetim 4. ve 5. sıılar)

Oyuncu Sayıı Sıı mevcudu

Oyunun Amacı Hafıa calımasıgelistirme

Eğtsel Değri: Foto grafik hafıa gelisimi

Oyunun Acılaması Oğetmen yandaki sekilleri tek tek

veya gruplar halinde kartlara cizer. Sporculara bu sekillerin

hepsini sıayla gosterdikten sonra bir sure verip her spor

Oryantiring Eğitimi

42

cunun bunları kağıtlarına cizmeleri ister. Hata sayısını en

aza indirmek amac olarak alınmalıdır.

Değerlendirme: Benzer calısmalar farklı sekil ve rakamlarla

da yapılabilir.

Sekil 5

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

43

Oyun 8

Oyunun Adı: Eslestirme

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci: Masa, Oyun kartları

Oyunun Suresi: Ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Hafıza calısması, sekillerle rakamları eslestirme

Oyunun Acıklaması: Đki masa aralıklı olarak karsılıklı koyulur.

Bir masada olan sembolun diğer masada karsılığı

olacak sekilde harita sembollerinden olusan kartlar iki masa

uzerine yerlestirilir. Masalara yerlestirdiğimiz kartların

birinin altına harf, diğer masadaki aynı sembol kartının

altına da sayı yazılır. Daha sonra oyuncuların eline bos bir

kağıt verilir. Oyunculardan bu kağıda masalar uzerinde

bulunan aynı sembollerdeki sayı ve harfleri eslestirmeye

calısıp yazmaları istenilir.

Değerlendirme: Doğru cevapların bulunma sureleri tartısılabilinir.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

44

Oyun 9

Oyunun Adı: Doğru isimlendir

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci:

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Hafıza calısması

Oyunun Acıklaması: Cocukların eline 6 bolume ayrılmıs

bir sayfa verilir. Sayfanın her bir bolumunde ayrı bir harita

sembolu yer alır. Daha sonra da cocuklara baska bir sayfa

verilir. Bu sayfada 6 bolume ayrılmıstır ama bos bir sayfadır.

Cocuklardan onceki sayfada gordukleri sembollerin

isimlerini, aynı bolmeye denk gelecek sekilde bolmelere

yazmaları istenilir.

Değerlendirme: Doğru cevaplar sayılır.

Oyun 10

Oyunun Adı: Surpriz parkuru

Oyunun Yeri: Okul bahcesi

Oyunun Arac Ve Gereci:

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

45

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Hafıza calısması

Oyunun Acıklaması: Oğretmen sınıfın belli noktalarına,

uzerinde sekiller olan ve yan tarafında da sekillerin yanında

bos kutucuklar olan bir harita hazırlar. Yarısa baslayan oğrenciye

gideceği hedefi soyler. Oğrenci o hedefe haritaya

bakarak gider ve haritada o hedefin olduğu bosluğa 1 yazar.

Daha sonra bulduğu bu hedefin arkasına bakarak ikinci

gitmesi gereken hedefi oğrenir. Đkinci hedefe gider ve o

hedefe de haritada 2 yazar ve o hedefin arkasına bakar 3.

hedefe gider son hedeften sonra oğretmene haritasını teslim

eder. (Sekil 6)

Değerlendirme: Sonuclar farklı gruplarca kontrol edilir.

Sekil 6

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

46

Oyun 11

Oyunun Adı: Hızlıyım

Oyunun Yeri: Okul bahcesi, spor salonu, sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci: Calısma kartları, huniler

Oyunun Suresi: 3 tekrar

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Hafıza calısması

Eğitsel Değeri: Cabuk ve doğru karar vermede oz guven

Oyunun acıklaması: Oğretmen onceden kontrol kartlarını

ve cevaplarını hazırlar. Kartlarda bazı islemlerin sonucları,

bazılarında soruları vardır. 9 huniden olusan parkuru

hazırlar (Sekil 7). Parkurda da kartlardaki soruların cevapları,

cevaplarında soruları vardır. Oğrencileri iki gruba ayırır.

Her gruptan birer oğrenci parkura girer. Ellerindeki

kartta isaretli olan hedeflere gider ve kartına bulduğu sonucları

yazar. Parkuru bitiren en arkaya gecer ve sıradaki

oğrenci farklı bir kartla oyuna girer. Parkuru en hızlı tamamlayan

grup basarılı olur.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

47

Sekil 7

Değerlendirme: Doğru cevaplar uzerinden konu tartısılır.

9+5……

12……..

15 …

7X7 ….

2X5 ……

5 ………

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

48

Oyun 12

Oyunun Adı: Harf bulmaca

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci:

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Hafıza calısması

Eğitsel Değeri: Dikkat ve Oryantiring kavramlarının pekistirilmesi

Oyunun Acıklaması: Sporcu bulduğu kelimeleri asağıda

ornekte gosterildiği gibi cizer/siler. Tum kelimeleri bulduktan

sonra sporcudan cizilmeyen/ silinmeyen harfleri

yan yana yazarak anahtar cumleyi yazması istenir. En kısa

surede ve hatasız bulmacayı cozmek amac edinmelidir.

Değerlendirme: Kelime Bulmacasının oryantiring ile direkt

ilgisi olmamasına karsın, sporcuların (ozellikle yeni

baslayanların) oryantiring kelime dağarcığının gelismesi

acısından onemlidir. Asağıda bunun ornek bir calısmasını

gorebilirsiniz. Uygulama su sekildedir: Sporcu bulduğu

kelimeleri asağıda ornekte gosterildiği gibi cizer/siler. Tum

kelimeleri bulduktan sonra sporcudan cizilmeyen/ silinmeyen

harfleri yan yana yazarak anahtar cumleyi yazması is

Oryantiring Eğitimi

49

tenir. En kısa surede ve hatasız bulmacayı cozmek amac

edinmelidir.

Kelime Bulmaca

Yukarıdaki harf tarlasında bulacağınız kelimeler

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

50

Ağac-Ağac koku - Baslangıc - Batı -

Bina - Bitis - Burun - Calılık -

Cesme - Cit - Cukur - Dere -

Doğu - Duvar - Elektrik hattı -

Fener - Girinti - Gol - Guney -

Harita - Hedef - Kaya - Kontrol kartı-

Kopru - Kontrol Tanımları - Kuyu -

Kuzey - Mağara - Oryantiring - Olcek -

Parkur - Patika - Pusula - Tepe -

Topoğrafya - Tunel - Yarıs -Yol – Zımba

ADI SOYADI: BĐTĐS DK: PUAN:

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

51

8. HARĐTAYI . DOĞRU YONE KOYMAK

Resim 6

Resim 6 da gorulduğu gibi Nasrettin Hocanın elinde bir

harita var ve Hoca bu haritayı onundeki yola yolun sağ ve

solundaki binalara, sağındaki gole vb. gore haritasını konumlandırmıstır.

Su anda Hocanın haritası yonundedir. Biz

buna haritamızı arazideki sekillere bakarak yonune koyduk

deriz. Bu sekilde pusula kullanmamıza da gerek yoktur.

Oryantiring yapan bir oğrenci haritayı iki farklı sekilde

yonune koyar.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

52

Birincisi: Arazide oğrencinin cevresinde bulunan nesneler

haritada da aynı sekilde cevresinde bulunuyorsa harita

yonunde demektir. Oğrencinin bunu yapabilmesi icin haritada

tam olarak nerede olduğunu bilmesi gerekmektedir.

Oğrenciye o an bulunduğu nokta ilk olarak oğretmen tarafından

gosterilebilinir.

Daha sonraki asamalarda oğrenci kendisinin haritada

nerede olduğunu bulabilir seviyeye gelmelidir.

Anlamak icin sorular:

•

•

•

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

53

8.1. Egzersiz Calısmaları

Oyun 13

Oyunun Adı:………………(

bir oyun adı soyleyin

Oyunun Yeri: Okul bahcesi, spor salonu

Oyunun Arac Ve Gereci: calısma kartları, huniler, iki

adet oryantiring bayrağı,

Oyunun Suresi: 2 tekrar

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: haritayı yonune koyabilme

Eğitsel Değeri: Yon bilgisi (kuzey)

Oyunun Acıklaması: Oğretmen oğrencilerin ellerine haritayı

verir ve oğrencilerin kendi etrafında donmelerini ister.

Haritayı dondurmemelerini hep sabit durmasını ister.

Oğretmen 8 huniyi sekil 8’de olduğ gibi yerlestirir. Calıma

kağılarıa da aynısekilde hunilerin yerlerini isaretler.

Kartlara 4 farklısekilde hunilerin arasıdan gecebilecekleri

sekilde cizgiler cizer. Oğencileri iki gruba ayıı. Grupları

karsııa kuzey tarafıbelirtilecek sekilde bayraklarıyerlestirir.

Her gruptan bir kisiye farklıkartlar verir. Kartı uzerinde

cizilmis olan cizgiyi takip edecek sekilde yurumelerini

ister. Yururken haritalarıı yonlerini hep aynıkalması

54

gerektiğini hatırlatır. Oğrenci yururken kendisi yon değistirir.

Ancak haritanın kuzeyi hep kuzeyi gosterir sekilde olur.

Etabın sonuna kadar giden oğrenci haritasını cevirmeden

kendi etrafında donerek yeniden cizgiyi takip ederek basladıkları

yere donmeleri istenilir. Gelen oğrenci en sona

gonderilirken sıradaki oğrenciye farklı bir kart verilir ve

bunu takip etmesi istenilir.

Sekil 8

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

55

Değerlendirme: Đki grubun birbirleriyle zamana karsı

yarısmaları sağlanır.

Oyun 14

Oyunun Adı: :……………(

bir oyun adı soyleyin

Oyunun Yeri: Okul bahcesi, salonu veya oyun alanı

Oyunun Arac Ve Gereci:

Oyunun Suresi: 2 tekrar

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Haritayı sembollerini oğrenmek

Eğitsel Değeri: Sembol bilgisi edinme

Oyunun Acıklaması: Oncelikle bir oyun lideri secilir.

Daha sonra oyundaki herkese oyun icin hazırlanmıs olan

kucuk harita kartları dağıtılır. Kisilere dağıtılan harita kartları

herhangi bir haritanın belirli bolgelerinden kesilerek

yapılır. Oyuna renklik katması acısından herhangi bir cizgi

film kahramanının kostumunu giymis bir figuranımız olabilir.

Herkes oyun liderinin karsısına gecer. Oyun lideri ortaya

gectikten sonra harita sembollerinden herhangi bir

tanesini yuksek sesle arkadaslarına soyler. Oyuncuların

ellerindeki haritada soylenilen sembol kimde varsa karsı

tarafa gecer. Soylenilen sembolu olmayan oyuncular ortadaki

oyun liderinden ve figurandan kacarak yakalanmadan

karsıya gecmeye calısırlar. Eğer yakalanan olursa liderin

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

56

yanına gelir ve diğer oyuncuları yakalamaya calısır. Bu sekilde

oyun butun oyuncuların yakalanması ile sona erer. En

son kalan kisi de oyunun galibi olur.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

57

9.OKULDA CESĐTLĐ OYANTĐRĐNG CALISMA SEKĐLLERĐ

9.1. Sınıf Đci Calısmalar:

Oyun 15

Oyunun Adı: Esini bul

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci: makas, iki aynı harita, amaca

gore harita sembolleri

Oyunun Suresi: Ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Hafıza calısması gelistirme

Eğitsel Değeri: Sembolleri ve haritayı tanıma

Oyunun Acıklaması: Oğretmen birbirinin aynısı olan haritayı

esit parcalara boler. Bolunen harita parcaları ters

cevrilerek karıstırılır. Her seferinde iki parca acılır. Aynı

parcalar bulunduğu zaman oyuncu bulunan parcayı yana

koyar. Son parca bulunana kadar oyun devam eder. En cok

parcayı bulan takım oyunu kazanmıs olur ( bu oyun oğrencilerin

seviyesine uygun olarak sadece sembollerle de yapılabilir).

Değerlendirme: Sembollerin sorulması

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

58

Oyun 16

Oyunun Adı: Yapboz

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac Ve Gereci: makas, iki aynı harita, amaca

gore harita sembolleri

Oyunun Suresi: Ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Hafıza calısması gelistirme

Eğitsel Değeri: Sembolleri ve haritayı tanıma

Oyunun Acıklaması: Oğretmen bir haritayı sınıfa gosterir.

Gosterilen bu haritayı cesitli sekillerde makasla boler.

Bolduğu haritayı masanın ustunde karıstırır. Oğrencilerde

bolunen harita parcalarını birlestirip bir butun haline getirmeye

calısır. Yine amaca ve seviyeye uygun haritalar secilir.

Değerlendirme: Sembollerin sorulması (orneğin 10 soruluk

coktan secmeli bir test uygulanabilir)

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

59

Resim7

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

60

Resim 8

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

61

Oyun 17

Oyunun Adı: :……………(

bir oyun adı soyleyin

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac ve Gereci: sınıfın krokisi, orantiring bayrakları,

Oyunun Suresi: Ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Haritayı doğru okuyabilmeye hazırlık

Eğitsel Değeri: Kroki bilgisi

Oyunun Acıklaması: Oğretmen sınıfın bir krokisini cıkartır.

Sınıfa bazı hedefler koyar. Koyulan bu hedefler kroki

uzerinde kırmızı dairelerle gosterilir. Hedefler sırasıyla bulunmalıdır.

Yapılan bu kroki coğaltılarak her oğrenciye birer

tane verilir. Oğrenciler koridorda sıralanırlar ve sınıfa

belli sureli aralıklarla tek tek girerler. Oğrenciler ellerindeki

krokiyle beraber sınıftaki hedefleri sırasıyla dolasarak bulmaya

calısırlar.

Değerlendirme: Etkinlik sırasında her bir oğrenci icin

sure tutulabilir.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

62

Oyun 18

Oyunun Adı: :……………(

bir oyun adı soyleyin

Oyunun Yeri: Sınıf

Oyunun Arac ve Gereci:

Oyunun Suresi: Ders saati

Oyunun Seviyesi: 9,10,11 Yas (ilkoğretim 4. ve 5. sınıflar)

Oyuncu Sayısı: Sınıf mevcudu

Oyunun Amacı: Haritayı doğru okuyabilmeye hazırlık

Eğitsel Değeri: Kroki bilgisi

Oyunun Acıklaması: Oğretmen sınıfın bir krokisini cizer.

Sınıfa hedefler koyar. Her hedefe bir ismin veya nesnenin

sadece bir harfini yazar. Her oğrenciye birer tane sınıfın

krokisi verilir. Oğrenciler tek tek cıkarak hedefleri sırasıyla

dolasırlar. Butun hedefleri dolastıktan sonra hedeflerdeki

harfleri birlestirerek cevabı bulur ve kazanmıs olur.

Değerlendirme: Her hedefe bir cumlenin tek kelimesi

yazılabilir.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

63

9.2. Salonda .2. Yapılan Calısmalar:

Sınıfta yapılan calısmalardan sonra oğrencilerimizi spor

salonuna yonlendiriyoruz. Buradaki temel esas spor salonunun

cizgilerinin haritayı yonune koymada kullanılmasıdır.

Uygulama su sekilde olur: Oncelikle salonun haritası

cıkartılır. Bu harita uzerinde hedefler yerlestirilir(Cizgilerin

belirli yerlerine yapıskanlı kağıtlar yapıstırılıp değisik kodlar

yazılabilinir). Oğrenciler bu harita uzerinde uygulama

yapar. Uygulamada harfler kullanılacağı gibi sayılarla islemlerde

yapılabilir.

Sekil 9

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

64

9.3. Bina Đcinde .3. Yapılan Calısmalar

Spor salonunda yapılan calısmadan sonra bina haritamızı

katlara ayırarak cizebiliriz. Hedeflerimizi harita uzerine

yerlestiririz. Burada dikkat edeceğimiz noktalar hedeflere

oğrencilerin istedikleri sırada ulasmasıdır. Đstenirse bu

etkinlik puan oryantiringi seklinde yapılabilir. Yani her hedefin

kendi puanı vardır. Oğrenci istediği hedefe giderek

puan toplar. En kısa surede en cok puanı toplayan oğrenci

kazanmıs olur. Buradaki en onemli nokta toplu cıkıs olacağından

cabuk biter.

Sekil 10

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

65

9.4. .4. Travers Calısması

Sonraki sayfalarda acıklamaya calısılan dort uygulama

aynı platform uzerinde yapılmaktadır. Platformu olusturmak

icin Sekil 14’deki gibi 90 cm boyunda 64 kazı 5 metre

aralılarla gibi duz bir zemine cakıı. Daireler kazıları

sayıar kazı numaralarııifade eder. Her kutukte iki harften

olusan farklıbir kod bulunur (orneğn FK). Bu kodlar

tum kazılarda aynıyone yazımalıı (orneğn her kazığı

guney yuzune). Asağıa ornek bir kod tablosu ile olusturulmus

platformu gorulebilmektedir(Sekil 11).

Sekil 11

N

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

66

Sekil 12

9.4.1. Grid Oryantiringi:

Ana yon istikametinde (kuzey–guney veya doğu–batı) iki

kazık arası 50 metre, ara yonler istikametinde (kuzeydoğu

guneybatı veya kuzeybatı guneydoğu) iki kazık arası 100

metre olduğu kabul edilir*. Sonraki sayfalardakilere benzer

parkurları olusturulur

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

67

1. 2. 3. ve 4’uncu kazıları basıda birer oğenci gecer.

Her oğenciye bilgi kartıdan (Sekil 13) bir tane verilir.

Her oğenci elinde bir kalem olmalıı. Oğencilerden oncelikle

basladığıkazığı numarasııdaire icine alılar (burada

1) ve “ BASLANGIC NOKTASI” bolumune o kazığı kodunu

yazar (burada BH). Bu calımada kullanıan bilgi kartıSekil 14’teki gibi acııolarak da uygulanabilir. Oğenciler

aynıbilgi kartıile fakat farkıkazılardan (1––– numaralıkazılardan) baslayarak kosacaklarıicin birbirine denk

fakat farklısonraki sayfadaki gibi KIRMIZI, YESĐ, MAVĐve

SĐAH (Sekil 14-15-16-17) olarak adlandıdığıı dort

parkurda kosmus olacaklardı.

Sekil 13

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

68

Sekil 14

KIRMIZI PARKUR

Sekil 15

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

69

Sekil 16

Sekil 17

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

70

SĐYAH PARKUR

Dikkat edilirse farklı hedeflere uğruyor olsa da tum parkurlar

aslında aynıdır. Her parkur farklı kazıktan baslamakta

ve farklı bir kazıkta son bulmaktadır. Yukarıdaki

dort parkur sırasıyla 1–2–3–4 numaralı kazıklardan baslamakta

ve yine sırasıyla 2–3–4–5 numaralı kazıklarda bitmektedir.

Dort oğrenci aynı anda kazık traversine baslar.

Oğrencilerin bilgi kartındaki ipuclarına gore sırasıyla tum

hedefleri bulması ve bulduğu hedeflerdeki kodları bilgi

kartındaki uygun yerlere yazması istenir.

Orneğin birinci hedefe gitmek icin sağa doğru capraz iki

kazık gidecektir. 1’inci hedefin kodunu (1 numaralıparkur

icin Kod DG’dir) yazdıtan sonra ikinci hedefe gitmek icin

elindeki bilgi kartıa bakar (Burada 100 metre KUZEYBATI

yazmaktadı). 1’inci hedeften sonra sola doğu capraz bir

kazı ilerler ve ikinci hedefi bulur (1 numaralıparkur icin

Kod CI’dı).

Oğenci bu sekilde tum hedefleri bulmaya calıı. Bir

dakika olunca eğtmen duduğ calar ve calıma biter. Dudukten

sonra bilgi kartıa herhangi bir sey yazımamalıı.

1 dakikada tum kodlar doğu olarak yazımalıı. Bu sekilde

tek parkur kosulabileceğ gibi belli aralılarla (orneğn 5

dakika arayla) farklıparkurlar aynıoğenciye kosturulabilir.

Sonraki sayfada ornek calımada kosulan dort parkurun

cevap anahtarlarıbulunmaktadı. Bu calımaya baslamadan

once bu sekilde bir cevap anahtarıhazı olmalıı.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

71

Sekil 18

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

72

CEVAP ANAHTARI

Yukarıda ornek olarak verilen parkurları daha da cesitlendirmek

mumkundur. Bu sekilde yapılarak istenilen sayıda

oğrenci aynı anda kosturulabilir. Dikkat edilmesi gereken

husus tum parkurların birbirine esit olması gerektiğidir.

9.4.2. Serit Oryantiringi (Kazıklı .4.2. Platformda):

Yukarıdaki platform uzerine, asağıda gorulduğu gibi

tum kazıklardan gececek sekilde serit cekilir. Ve bu serit

uzerinde istenilen kazıklar hedef noktası olarak belirlenir

(pembe daireler hedef noktalarıdır) ve kod harfleri altına

hedef resmi “ “ yapıtııı.

Sekil 19

Serit Oryantiringi (KazılıPlatformda)

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

73

Oğrenci, baslangıc noktasında (ucgende) haritasını alır

ve seridi takip ederek kosmaya baslar. Oğrenci seridi takip

ederse tum hedef noktalarına uğrayacaktır. Bu, hata yapmasını

engellemekle beraber parkuru uzun surede tamamlamasına

sebep olur. Bu sebeple oğrenci istediği noktada

seritten cıkarak kestirmeden gidebilir ve daha kısa surede

hedefleri bulabilir. Bulduğu hedef kodlarını elindeki kağıtta

ilgili bolume yazar ve bitis noktasında eğitmene teslim

eder.

Oğrenciler belli zaman aralıkları (orneğin iki dakika) ile

cıkıs alırlar. Cıkıs hakemi cıkıs zamanını, varıs hakemi varıs

zamanını yazar. Cıkıs ve varıs hakemlerinin kronometreleri

aynı anda baslamalıdır. Parkuru hatasız ve en kısa zamanda

bitirmek amac edinmelidir.

Bu calısma ile yeni baslayan oğrenciler oryantiring yarısma

kavramına yavas yavas adapte olurken, kestirmeden

gitme ve bunu yaparken de yorum yapma becerilerini gelistirirler.

Asağıda ise serit oryantiringi parkurunun cevap anahtarı

bulunmaktadır. Bu calısmaya baslamadan once bu sekilde

bir cevap anahtarı hazır olmalıdır.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

74

Sekil 20

Serit Oryantiringi (Kazıklı Platformda) Cevap Anahtarı

9.4.3. Kapalı Alan Oryantiringi (Kazıklı Platformda):

Serit oryantiringinin benzeri bir calısmadır. Farklı olarak

siyah olarak cizilen seritler gecilmesi yasak olan engellerdir.

Kazıklı platform uzerinde asağıda gorulduğu gibi istenilen

kazıklar hedef noktası olarak belirlenir (pembe daireler

hedef noktalarıdır). Uygulama su sekildedir:

Platform uzerine asağıda ornekte gorulduğu gibi siyah

cizgilerden gececek sekilde seritler cekilir. Bu seritlerin

uzerinden atlayarak kosmak yasaktır. Gri bolgeler gecilmesi

yasak alanları belirtmektedir. Oğrenci, baslangıc noktasında

(ucgende) haritasını alır parkuru kosmaya baslar.

Bulduğu hedef kodlarını elindeki kağıtta ilgili bolume yazar

ve bitis noktasında eğitmene teslim eder. Oğrenciler belli

zaman aralıkları (orneğin iki dakika) ile cıkıs alırlar. Cıkıs

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

75

hakemi cıkıs zamanını, varıs hakemi varıs zamanını yazar.

Cıkıs ve varıs hakemlerinin kronometreleri aynı anda baslamalıdır.

Parkuru hatasız ve en kısa zamanda bitiren birinci

olur.

Bu calısma ile oğrenciler oryantiring yarısma kavramına

yavas yavas adapte olurken, doğru rota secme ve bunu

yaparken de yorum yapma becerilerini gelistirirler.

Sekil 21

Asağıda Kapalı Alan Oryantiring (Kazıklı Platformda)

parkurunun cevap anahtarı bulunmaktadır. Bu calısmaya

baslamadan once bu sekilde bir cevap anahtarı hazır olmalıdır.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

76

Sekil 22

Kapalı Alan Oryantiringi (Kazıklı Platformda) Cevap

Anahtarı

9.4.4. Kazık Oryantiringi:

Serit oryantiringinin benzeri bir calısmadır. Farklı olarak

takip edilecek bir serit yoktur. Kazık platform uzerinde

asağıda gorulduğu gibi istenilen kazıklar hedef noktası

olarak belirlenir (pembe daireler hedef noktalarıdır). Uygulama

su sekildedir:

Oğrenci, baslangıc noktasında (ucgende) haritasını alır

ve kosmaya baslar. Bulduğu hedef kodlarını elindeki kağıtta

ilgili bolume yazar ve bitis noktasında varıs hakemine

teslim eder. Oğrenciler belli zaman aralıkları (orneğin iki

dakika) ile cıkıs alırlar. Cıkıs hakemi cıkıs zamanını, varıs

hakemi varıs zamanını yazar. Cıkıs ve varıs hakemlerinin

kronometreleri aynı anda baslamalıdır. Parkuru hatasız ve

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

77

en kısa zamanda bitirmek amac edinmelidir. Bu calısma ile

oğrencinin oryantiring yarısma kavramı pekistirilmis olur.

Sekil 23

Asağıda kazık oryantiringi parkurunun cevap anahtarı

bulunmaktadır. Bu calısmaya baslamadan once bu sekilde

bir cevap anahtarı hazır olmalıdır.

Sekil 24

Kazık Oryantiringi Cevap Anahtarı

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

78

·

matematik calısmaları.

·

calısmaları.

·

calısmalar, diğer katlarda da yaptığı calısmalar.

·

·

calısmalar, konum belirleme, haritayı yonune koyma(

Karaca, 2008).

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

79

10. PUSULA BĐLGĐSĐ

10.1. Pusula nedir?

Pusulanın tanımı: Uzerinde kuzey guney doğrultusunu

gosteren bir mıknatıs iğnesi bulunan ve yon tespit etmek

icin kullanılan kadranlı arac, yon belirteci. Sekil 25 de tablalı

oryantiring pusulasının bolumleri gorulmektedir.

Sekil. 25

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

80

10.2. Pusula Cesitleri:

Sekil 26

10.3. Pusula Bilgisi

Pusula kullanımında dikkat edilecek hususlar:

Pusula, pusula ibresinin sapmasına neden olabilecek

metal esyalardan, elektrik akımı tasıyan gerilim hatlarından,

telefon hatlarından, dikenli tellerden, metal ağırlıklı

kayalardan, maden yataklarından belli uzaklıklarda kullanılmalıdır.

Bazı etki mesafe ornekleri asağıda verilmistir.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

81

•

•

•

•

•

•

•

10.4. Haritayı Pusulayla Beraber Kullanma

Resim 9

1- Haritada su an bulunduğun yer ucgenin olduğu yer

ise, Ucgeni gobeğinin hizasına getir ve gideceğin yonu de

tam karsına al.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

82

Resim 10

2-Haritanın yonunu hic bozmadan pusulamızın yan kenarını

haritada gosterilen cizgiye teğet değdiririz.

Resim 11

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

83

3- Haritanın seklini bozmadan bir muddet isimize yaramayacak

alanlarını katlarız.

Resim 12

4-Simdi ise en onemli adım olan pusulanın doner manyetik

ibresini haritanın kuzey cizgilerine paralel gelinceye

kadar sağa veya sola yavasca donmektir.

Resim 13

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

84

5- Haritanın kuzeyi ile Pusulanın kuzeyi birbirine cakıstıktan

sonra ise o an vucudumuzun bulunduğu yone doğru,

pusulanın acısını da kaybetmeden hatta kendimize ilerde

bir nesneyi de kerterizde alarak ilerlemektir.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

85

11. ORYANTĐRĐNGDE KULLANILAN MALZEMELER:

Kıyafet: Uzerine tam olarak oturmayan nefes alabilir ve

teri vucuttan atan kumastan olmalıdır.

Ayakkabı: Mumkunse su gecirmez ozelliği olan ve tabanı

civili ya da zeminde kaymayacak sekilde olmalıdır.

Pusula: Haritayı yonune oturtmak icin kullanılır ve parmak

pusula tercihimizdir.

Hedef: Arazide bulmaya calıstığımız turuncu beyaz

renklerinde 30x30 ebatlarında ucgen prizmalar.

Zımba: Genellikle antrenmanlarda kullanılan uc kısımları

farklı sekildeki iğnelerden olusan nesnelerdir.

SI (Sport Identy) Elektronik Yuzuk: Federasyon yarıslarında

ve sistemi olan kuluplerin duzenlemis olduğu ozel

yarıslarda kullanılır.

Harita: Kosulacak parkuru hazırlayan kisi ya da organizasyon

tarafından oryantiring dili ile cizilmis bir alanın

krokisi.

Kıyafet

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

86

Pusula

Kontrol bayrağı

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

87

Sekil 27

Harita

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

88

12. BASĐT HEDEF YAPIMI

Sekil 28

55 x 15 ebadında karton kesilir. 15 cm den katlanır ve

tekrar acılır. Daha sonra 10 santimetrelik uc kısımdan sekildeki

gibi bir kısım kesilir.

Diğer taraftan ise bu 10 santimetrelik kısmın gecebileceği

iki kesik acılır. Hedefin alt caprazları turuncu renge

boyanır. Đsteğe gore uzeri naylonla kaplanır ve ip gececek

yerleri de acılır. 15 X 15 ucgen prizmamız hazır ( 30x 30

olculerinde de yapabiliriz).

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

89

13. ORYANTĐRĐNG YAPILACAK ALANIN KUSBAKISI GERCEK

GORUNTUSU

Sekil 29

Oryantiring haritası cizilecek bolgenin uydu goruntusu

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

90

Yandaki uydu goruntusunun oryantiring haritası

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

91

14. HEDEF BĐLGĐ KARTI

Hedef bilgi kartı, fener ile haritada verilen hedef ile ilgili

resmin arasındaki iliskiyi acıklamaya calısan oryantiringe

has sembollerden olusmus/olusturulmus bir karttır. Diğer

bir değisle hedef bilgi kartı fenerin konduğu hedef noktasının

ne olduğunu ve bu noktanın (orneğin kaya veya binanın)

tam olarak neresine fenerin konduğunu acıklamaya

calısır (IOF; 2004).

Her yarısmacı tarafından anlam karısıklığı veya ceviri

hatası olmadan daha iyi anlayabilmelerini sağlamak ve birden

fazla kategoride yarıs yapılacaksa hedefin uzerine yazılan

ve 31 den baslayan kod numaralandırılması ile karısıklığı

onlemek icin kullanılmaktadır.

Hedef bilgi kartının IOF (Uluslar arası Oryantiring Federasyonu)

tarafından belirlediği standartları vardır. Bu standartlar

ilk olarak haritada kullanılan sekillerin hedef bilgi

kartındaki karsılığıdır. Bu karsılıkları oğrenmeyen sporcu

hedef bilgi kartını da okumak da zorlanır.

Hedef bilgi kartı standart olarak belli satır ve sutunlardan

olusmaktadır. 3 satırdan sonra kart 8 sutuna bolunur.

Bu 3 satırda

–

–

–

yukseklik verilir.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

92

Sutunlar ise hedefin bulunduğu yerin yani kontrol noktasının

tam olarak arazinin neresine konduğunu ve konulan

yerin ozelliklerini veren bir tablodur. Bu tablo Sekil

30’daki gibidir.

Sekil 30

Sutunları acılaması

A- Kontrol noktasınumarasıB- Kontrol noktasıkodu (31 den baslar, Yarıtaki hedef

sayııkadar cıar. Đk hedef 31 den baslayacak, yada 31

mutlaka hedefler arasıda olacak diye bir kaide yoktur. 1.

Hedef 33, 2. Hedef 47 olabilir.

C- Kontrol noktasıicinde aynıozellikten hangisi (Calıı

ama birden fazla varsa hangi calıı)

D- Kontrol noktasıozelliğ

E- Gorunus ya da kontrol noktasıa ait ikinci ozellik

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

93

F- Ozelliğin boyutları ya da iki sembolun kombinasyonları

G- Fenerin nerede bulunduğu (Doğu ucunda, guneybatı

kenarında gibi)

H- Diğer bilgiler (Hakem var, su noktası, telsiz gibi bilgiler

icerir)

Standart bir hedef bilgi kartın hazırlamak aslında biraz

harita cizim programı bilmeyi gerektirir. Cunku hedef bilgi

kartı ayarları harita cizim programının icindedir.

Bizim bu spora yeni baslayanlara eğitimcilere tavsiyemiz,

hedef bilgi kartını farklı programlarla hatta manuel

olarak haritanın kenarına bile elinizden geldiğince cizip, en

azından 1. Hedefin 34 kod numaralı fener, 2. Hedefin 38

kod numaralı fener gibi olduğunu bilmesi yeterlidir. Eğitmen

ayrıca hedef bilgi kartına

gibi ifadelerle sporcunun hem hedef bilgi kartına alısmasını

sağlar, hem de hedefin bulunduğu yer hakkında

biraz bilgi vermis olur.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

94

Harita kenarında bulunan standart bir hedef bilgi kartı

Sekil 31’daki gibidir.

Sekil 31

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

95

Bu hedef bilgi kartının yorumlanmıs sekli ise Sekil

32’deki gibidir.

Sekil 32

Doğ da nası, haritada nası, hedef bilgi kartıda nası

gorunduğne ve sporcunun yorumlamasıa ornek Sekil

33’de verilmistir.

Sekil 33

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

96

4 ve 5. Sınıf oğrencilerimizin bilmesi gereken haritanın

dili sembollerinin hedef bilgi kartındaki karsılıklarını da

sizlere Sekil 34 veriyoruz.

Sol sutun hedef bilgi kartı isaretlerini icermektedir.

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

97

KAYNAKCA

Aksın K. (2008) Oryantiring Sporunda Kentici Organizasyonlar

uzerine bir inceleme,

Enstitusu, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Yuksek

Lisans

Ates A. (2007). Turkiye’deki oryantiring sporcularıı

karsıastığıtemel sorunlar uzerine bir arastıma

Eğitim Bilimleri Enstitusu, Beden Eğitimi ve Spor

Anabilim Dalı, Yuksek Lisans

Deniz E. (2009-2010-2011). 1 Kademe

antrenorluk kursları ders notları

Ankara.

Guler V. (2003). Cocuklar icin oryantiring eğitimi,

Universitesi, Eğitim Bilimleri Enstitusu, Beden Eğitimi ve

Spor Anabilim Dalı,

Guler V. (2009).

IOF (International Orienteering Federation) (2007).

Competition rules for international orienteering federation,

foot orienteering events

IOF (Uluslar arası Orienteering Federasyonu), (2000).

Orienteering (A cross-cirrucular activity)

IOF (1999).

Çocuklara Oryantiring Eğitimi

98

Karaca F. (2008). Oryantiring uygulamalarının ilkoğretim

programlarındaki fonksiyonelliği,

Sağlık Bilimleri Enstitusu, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim

Dalı Yuksek Lisans Tezi

Karaman G. (2009).

ders notları

Kılınc A. (2004-2005).

ders notları

Kılınc A. (2006) Silva Orienteering Camp, Cek Cumhuriyeti

Mcneill C., & Renfrew, T. (1989).

Baskı, Harwey. 5-9.

Mcneill C., & Renfrew, T. (2003).

Baskı, Harwey. 1-2-6-9.

Mcneill C., & Renfrew, T. (2003).

Baskı, Harwey. 1-6-7.

Orben, R., Gawelin, C. & Nordstrom, J. (1981). Course

planning,

Committee.

http://www.britishorienteering.org.uk

http://www.orienteering.org/index.php/iof2006/News/

O-zine-4-2010-now-available

www.oryantiring.org,

(http://www.cografya.gen.tr)

http://trailblazersmtbo.wordpress.com/